• Slider4
  • Slider5
  • Slider 9

Σύνδρομο Jacobsen

Περιγραφή και ορισμός

Το σύνδρομο Jacobsen (JBS) είναι μια σπάνια χρωμοσωμική ανωμαλία η οποία αρχικά περιγράφηκε το 1973 και χαρακτηρίζεται από πολλαπλές συγγενείς ανωμαλίες και βαριά νοητική υστέρηση. 1 Προκύπτει από γονιδιακό έλλειμμα στο ακραίο τμήμα του μακρού βραχίονα του χρωμοσώματος 11 γι’ αυτό και ονομάζεται διαταραχή τελικής διαγραφής 11q. 2 , 3 Κλινικά, το JBS χαρακτηρίζεται από ενδομήτρια καθυστέρηση ανάπτυξης, η οποία συνεχίζει και μετά την γέννηση, ιδιάζουσα χαρακτηριστικά προσώπου (εξέχοντα μέτωπο, τριγωνοκεφαλία, ασυμμετρία προσώπου, υπερτελορισμό, βλεφαρόπτωση, επίκανθο, ευρεία ρινική γέφυρα, μικρή μύτη, στόμα σχήματος V, μικρά και με χαμηλή θέση αυτιά) και θρομβοπενία. Άλλες συχνές ανωμαλίες, συμπεριλαμβάνουν ανωμαλίες της καρδιάς, και των νεφρών, του σκελετικού συστήματος, του γαστρεντερικό σωλήνα, των γεννητικών οργάνων και του ΚΝΣ.

Επίπτωση

Περισσότερες από 200 περιπτώσεις JBS έχουν αναφερθεί μέχρι σήμερα στη βιβλιογραφία. Η συχνότητα εμφάνισης της νόσου εκτιμάται σε 1 /100.000 γεννήσεις 4 στο γενικό πληθυσμό και η αναλογία θήλυ/άρρενα έμβρυα είναι 2/1. 5

Αιτιολογία

Το JBS οφείλεται σε διαγραφή γενετικού υλικού, στο ακραίο τμήμα του μακρού βραχίονα του χρωμοσώματος 11. Η χρωμοσωμική περιοχή 11q23 περιλαμβάνει 342 γονίδια, ενώ η ελάχιστη περιοχή για τον φαινότυπο του συνδρόμου είναι η 11q24.1, η οποία περιλαμβάνει 174 γονίδια. Κάποια γονίδια αυτής της περιοχής συνδέθηκαν με τα φαινοτυπικά χαρακτηριστικά του JBS.

Κληρονομικότητα

Το JBS οφείλεται σε μερική διαγραφή στο μακρύ βραχίονα του χρωμοσώματος 11. Το μέγεθος της διαγραφής κυμαίνεται από 7-20 Mb, και εκτείνεται από την χρωμοσωμική περιοχή 11q23.3 προς το τελομερές. Η διαγραφή μπορεί να είναι σποραδική και να προκύψει de novo στο 85% των περιπτώσεων ή να οφείλεται σε μια μη ισορροπημένη μετάθεσης που είναι de novo ή κληρονομείται ως αποτέλεσμα μιας ισορροπημένης μετάθεσης στον ένα γονέα στο 15% των περιπτώσεων. 6 Η διάγνωση μπορεί να επιβεβαιωθεί με μοριακό καρυότυπο.

Ανωμαλίες ανιχνεύσιμες μέσω υπερηχογραφίας

Οι διάφορες ανατομικές δυσμορφίες που παρατηρούνται σε έμβρυα με JBS μπορούν και ανιχνεύονται μέσω υπερηχογραφίας, λόγω του πλήθους των συστημάτων και των οργάνων που εμπλέκονται. Μεταξύ αυτών περιγράφονται οι ακόλουθες:

 

α) Συνήθη ευρήματα:

 Κρανιοεγκεφαλικές ανωμαλίες

τριγωνοκεφαλία (τριγωνικού σχήματος μετωπιαία οστά, παρόμοια με εκείνα που απαντώνται σε ένα κρανίο σχήματος δίκην φράουλας)

μικροκεφαλία

υπερτελορισμός

εμβυθισμένη ρινική γέφυρα

μικρογναθία

διαμαρτίες διάπλασης των αυτιών

 

Καρδιακές ατέλειες

ελλείμματα διαφράγματος

 

Άκρα

συγκάμψεις των αρθρώσεων

 

Ανωμαλίες γεννητικών οργάνων

υποσπαδίας

κρυψορχία

 

Άλλα

υπολειπόμενη ενδομήτρια ανάπτυξη (IUGR)

 

 

 β) Περιστασιακά ευρήματα:

Διάφορα

κοιλιομεγαλία

ολοπροσεγκεφαλία

αυχενική πάχυνση

σχιστία προσώπου

κλινοδακτυλία πέμπτου δακτύλου

ανωμαλίες νεφρών

Υπερηχογραφική διάγνωση

Η προγεννητική διάγνωση του JBS με βάση τα υπερηχογραφικά ευρήματα είναι σπάνια και μπορεί να τεθεί τυχαία έπειτα από αμνιοπαρακέντηση μόνο όταν αναζητούνται τα γενετικά αίτια αυτών των ευρημάτων. Κάποιες αναφορές περιγράφουν μεσοκοιλιακό έλλειμμα, διάταση καλυκικού συστήματος και μονή ομφαλική αρτηρία. 7 Το JBS μπορεί να εκδηλωθεί στις 18-20Wks μόνο με ήπια έως μέτρια κοιλιομεγαλία εγκεφάλου, 8 σχιστία προσώπου και υδρονέφρωση, 9 βραχύ βραχιόνιο και μηριαίο οστό. 10 Άλλες αναφορές περιγράφουν ένα πάσχον έμβρυο 20 εβδομάδων, το οποίο διαγνώσθηκε λόγω αυξημένου πάχους αυχενικής πτυχής, εξαιτίας του οποίου διενεργήθηκε γενετική αμνιοπαρακέντηση. 11

Διαφορική διάγνωση

Η διαφορική διάγνωση θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει άλλες χρωμοσωμικές ανωμαλίες καθώς και διάφορα σύνδρομα κρανιοσυνοστέωσης που παρουσιάζουν παρόμοια ευρήματα.

Α) Χρωμοσωμικές ανωμαλίες:

  • τρισωμία 13 (Σύνδρομο Patau)
  • τρισωμία 18 (σύνδρομο Edwards’) [κρανίο σχήματος δίκην φράουλας, IUGR, καρδιακές ατέλειες]

Β) Σύνδρομα κρανιοσυνοστέωσης:

  • σύνδρομο Antley-Bixler
  • σύνδρομο Apert
  • σύνδρομο Carpenter
  • σύνδρομο Saethre-Chotzen
  • σύνδρομο Roberts
  • σύνδρομο Proteus

Φυσική ιστορία και έκβαση

Η πρόγνωση εξαρτάται από τις υπάρχουσες ανατομικές ανωμαλίες. Τα έμβρυα με βαριές καρδιακές ατέλειες μπορεί να μην επιζήσουν σε ποσοστό 20% και πεθαίνουν κατά την διάρκεια των δύο πρώτων χρόνων της ζωής τους. Τα υπόλοιπα έμβρυα έχουν ήπια προς βαριά διανοητική υστέρηση και υποτονία, η οποία σχετίζεται με το μέγεθος της χρωμοσωμικής διαγραφής. Το προσδόκιμο επιβίωσης για τα επιζώντα έμβρυα είναι άγνωστο.

  1. Jacobsen P, Hauge M, Henningsen K, et al. An (11;21) translocation in four generations with chromosome 11 abnormalities in the offspring. A clinical, cytogenetical, and gene marker study. Hum Hered. 1973;23(6):568-85. PubMed | Karger | Google Scholar
  2. Grossfeld PD, Mattina T, Lai Z, et al. The 11q terminal deletion disorder: a prospective study of 110 cases. Am J Med Genet A. 2004 Aug 15;129A(1):51-61. PubMed | Wiley Online Library | Google Scholar
  3. Böhm D, Hoffmann K, Laccone F, et al. Association of Jacobsen syndrome and bipolar affective disorder in a patient with a de novo 11q terminal deletion. Am J Med Genet A. 2006 Feb 15;140(4):378-82. PubMed | Wiley Online Library | Google Scholar
  4. Penny LA, Dell'Aquila M, Jones MC, et al. Clinical and molecular characterization of patients with distal 11q deletion. Am J Hum Genet. 1995 Mar;56(3):676-83. PubMed | Full Text PMC | | Full Text BMC | PDF | Google Scholar
  5. Pivnick EK, Velagaleti GV, Wilroy RS, et al. Jacobsen Syndrome: Report of a patient with severe eye anomalies, growth hormone seficiency, and hypotiroidism associated with deletion 11 (q23q25) and review of 52 cases. J Med Genet. 1996 Sep;33(9):772-8. PubMed | Full Text PMC | Text BMJ | PDF | Google Scholar
  6. Mattina T, Perrotta CS, Grossfeld P. Jacobsen syndrome. Orphanet J Rare Dis. 2009 Mar 7;4:9. PubMed | Full Text PMC | Full Text BMC | PDF | Google Scholar
  7. Chen S, Wang R, Zhang X, et al. Ultrasonographic findings and prenatal diagnosis of Jacobsen syndrome: A case report and review of the literature. Medicine (Baltimore). 2020 Jan;99(1):e18695. PubMed | Medicine | Full Text PMC | PDF | Google Scholar
  8. Boehm D, Laccone F, Burfeind P, et al. Prenatal diagnosis of a large de novo terminal deletion of chromosome 11q. Prenat Diagn. 2006 Mar;26(3):286-90. 2006 Mar;26(3):286-90. PubMed | Obstetrics & Gynecology  | Google Scholar
  9. Chen CP, Chern SR, Tzen CY, et al. Prenatal diagnosis of de novo distal 11q deletion associated with sonographic findings of unilateral duplex renal system, pyelectasis and orofacial clefts. Prenat Diagn. 2001 Apr;21(4):317-20. PubMed | Obstetrics & Gynecology | Google Scholar
  10. Chen CP, Chern SR, Chang TY, et al. Prenatal diagnosis of the distal 11q deletion and review of the literature. Prenat Diagn. 2004 Feb;24(2):130-6. PubMed | Obstetrics & Gynecology | Google Scholar
  11. McClelland SM, Smith AP, Smith NC, et al. Nuchal thickening in Jacobsen syndrome. Ultrasound Obstet Gynecol. 1998 Oct;12(4):280-2. PubMed | Obstetrics & Gynecology | PDF | Google Scholar 

Μετρητής

Διαβάστηκε:
7657 φορές

Ιστορικό δημοσίευσης

Ημ/νία δημιουργίας άρθρου:
Σάββατο, 04 Μαρτίου 2017 08:54

Ημ/νία τελευταίας τροποποίησης:
Κυριακή, 16 Ιανουαρίου 2022 20:44

Συντάκτης άρθρου:
Δρ Αναστάσιος Κοκοβίδης

Βιβλιογραφία

παραπομπές

Λεπτομέρειες

Copyright © 2017 - 2022, Δρ Αναστάσιος Κοκοβίδης

Share it

Ποιοι είμαστε

Η ιστοσελίδα emvriomitriki.gr σχεδιάστηκε αρχικά για να καλύψει τις απορίες και τις ανάγκες των εγκύων γυναικών. Όμως, λόγω του υψηλού επιστημονικού υλικού που περιέχει (άρθρα, βίντεο, φωτογραφίες, βιβλιογραφία) καθίσταται χρήσιμο επαγγελματικό εργαλείο σε φοιτητές, μαιευτήρες και άλλους επαγγελματίες υγείας που επιθυμούν να ανανεώσουν τις γνώσεις τους. Το έργο επιμελήθηκε ο ιατρός Αναστάσιος Κοκοβίδης.

Στοιχεία επικοινωνίας

Διαδρομή

Λεωφόρος Κηφισίας 26
Αθήνα, 115 26


info@emvriomitriki.gr
210 7771300










Κλείστε το ραντεβού σας Online!




Πριν ξεκινήσετε, Cookies
Πρόκειται για μικρά αρχεία/εργαλεία που μας βοηθάνε να οργανώσουμε καλύτερα την περιήγηση στην σελίδα μας καθώς και την ανάλυση της επισκεψιμότητας της σελίδας μας.