Περιγραφή και ορισμός
Η γονιμοποίηση είναι μια αλληλουχία γεγονότων που αρχίζει όταν το σπερματοζωάριο έρχεται σε επαφή με το ωάριο και ολοκληρώνεται με την ανάμειξη των πατρικών και των μητρικών χρωμοσωμάτων στην μετάφαση της πρώτης μιτωτικής διαίρεσης του ζυγώτη. Το ωάριο που προέρχεται από την ρήξη του ωοθυλακίου και το σπερματοζωάριο υποβάλλονται σε μια σειρά διαφοροποιήσεων που θα τα καταστήσει ικανά να γονιμοποιηθούν στην πιο αποδοτική στιγμή του εμμηνορρυσιακού κύκλου της γυναίκας (ωοθυλακιορρηξία), την 14η ημέρα του κύκλου σε σταθερό κύκλο 28 ημερών, ή 14 ημέρες πριν από την έλευση της αναμενόμενης περιόδου όταν ο κύκλος είναι ασταθής. 1η μέρα του κύκλου θεωρείται αυτή που εμφανίζεται περίοδος.
Η σύλληψη επιτυγχάνεται με σεξουαλική επαφή την ημέρα της ωορρηξίας της γυναίκας αλλά και λίγο πριν ή λίγο μετά από την ημέρα αυτή μέσα στην σάλπιγγα. Κατά τη γόνιμη αυτή στιγμή συνήθως ένα σπερματοζωάριο, αφού διασχίσει την κοιλότητα της μήτρας και περάσει μέσα στη σάλπιγγα έχοντας καλύψει μια απόσταση 15 cm περίπου, θα διεισδύσει σε ένα ωάριο που βρίσκεται στο μέσον, μέσα σε μία από τις δύο σάλπιγγες, και θα επιτευχθεί γονιμοποίηση σε διάστημα 12 έως 24 ώρες αλλιώς πεθαίνει. Το σπερματοζωάριο ζει 48 περίπου ώρες.
Για να επιτευχθεί διείσδυση του σπερματοζωαρίου στο ωάριο, πρέπει αυτό στην αρχή να διαπεράσει δύο μεμβράνες που περιβάλλουν το ωάριο (ακτινωτός στέφανος και διαφανή ζώνη) και στη συνέχεια η κεφαλή του σπερματοζωαρίου να προσκολληθεί στο ωάριο. Αμέσως μετά την ένωση του ωαρίου με το σπερματοζωάριο, το ένα και μόνο κύτταρο που δημιουργείται λέγεται ζυγώτης, ενώ οι αλλαγές που ταυτόχρονα συμβαίνουν στην εξωτερική μεμβράνη του ζυγώτη εμποδίζουν την είσοδο άλλων σπερματοζωαρίων στο ωάριο που έχει ήδη γονιμοποιηθεί.
Ο ζυγώτης αρχίζει γρήγορα να υφίσταται διαδοχικές διαιρέσεις (βλαστομερίδια), παίρνοντας σε 3 περίπου μέρες μια συμπαγή μορφή σαν μούρο (στάδιο του μοριδίου) που απαρτίζεται από 16 περίπου βλαστομερίδια. Ταυτόχρονα αρχίζει να μετακινείται προς τη μήτρα, όπου θα φθάσει σε 3-4 ημέρες μετά τη γονιμοποίηση. Σε αυτό το χρονικό διάστημα που μεσολαβεί από τη στιγμή της γονιμοποίησης μέσα στη σάλπιγγα, μέχρι τη στιγμή της μεταφοράς του ζυγώτη στη μήτρα σαν αποτέλεσμα ενός ιδεατού συγχρονισμού, το εσωτερικό τοίχωμα της μήτρας (ενδομήτριο) με την επίδραση της προγεστερόνης, πολλαπλασιάζει και αυξάνει τον όγκο των κυττάρων του, δημιουργώντας έτσι τις απαραίτητες προϋποθέσεις για την διαδικασία της εμφύτευσης.
Υπερηχογραφική εκτίμηση
Βεβαίως η γονιμοποίηση δεν μπορεί να προβλεφθεί, ωστόσο πριν την ωοθυλακιορρηξία προηγούνται υπερηχογραφικές μεταβολές που μπορούν να απεικονιστούν στις ωοθήκες και την μήτρα.
Σε κάθε εμμηνορρυσιακό κύκλο-συνήθως στο μέσον-σε μία από τις δύο ωοθήκες της γυναίκας μεγαλώνει ένα ωοθυλάκιο το οποίο καθίσταται ώριμο και έτοιμο να υποστεί ρήξη. Στο 25% των ωοθυλακίων με διάμετρο μεγαλύτερη από 18 mm είναι ορατός ο ωοφόρος δίσκος, σαν μια ηχογενής κυκλική προβολή μέσα στο ωοθυλάκιο, που αποτελεί ενδεικτικό σημάδι επερχόμενης ρήξης σε χρονικό διάστημα 36 ωρών. 5-10 ώρες πριν ωοθυλακιορρηξία το ώριμο "Γρααφιανό" ωοθυλάκιο (έχει διάμετρο 20 mm) εμφανίζει ανώμαλη εσωτερική υφή στο τοίχωμα του σαν αποτέλεσμα της απόσπασης της κοκκώδους στοιβάδας από την θήκη λόγω της κυτταρικής αναδίπλωσης. Μετά την ρήξη παρατηρείται "εξαφάνιση" του ωοθυλακίου από την ωοθήκη στην οποία εμφανιζόταν μέχρι την προηγούμενη εξέταση και εμφάνιση μικρής ποσότητας ωοθυλακικού υγρού στο κατωφερέστερο τμήμα της λεκάνης, τον δουγλάσειο χώρο.
18 ώρες πριν την ωοθυλακιορρηξία το ενδομήτριο αυξάνει το πάχος του, αφού μπορεί να μετρηθεί 7 έως 12 mm, και η ηχογένεια του από λευκωπή και συνεχής καθίσταται τριζωνική και ασυνεχής. Το ενδομήτριο αποτελείται πλέον από τρεις ζώνες, καλείται τριζωνικό ενδομήτριο περιωρρηκτικής φάσης, και θεωρείται ώριμο να υποδεχθεί την εγκυμοσύνη). Παρόμοιες αλλαγές απαντώνται και στον ενδοτράχηλο ο οποίος απεικονίζεται διατεταμένος και ασυνεχής διευκολύνοντας την δίοδο των σπερματοζωαρίων.
