Στις πρωτόγονες κοινωνίες όπως για παράδειγμα αυτές των ινδιάνων, ο μύθος ήταν συνώνυμος με την πραγματικότητα. Στις σύγχρονες όμως κοινωνίες ο μύθος είναι συνώνυμος με κάτι πλασματικό, φανταστικό, μη υπαρκτό. Σας παραθέτουμε αυτούσιες ορισμένες δοξασίες εγκύων, με την πεποίθηση ότι θα καταρρίψουμε ό,τι είναι μύθος και θα αποκαλύψουμε ό,τι είναι πραγματικότητα...
Πραγματικότητα: Αρκετές έγκυες γυναίκες, πιστεύουν ή και διαδίδουν, πως όταν η κοιλιά είναι μυτερή και χαμηλά, "προβλέπεται" αγόρι, και, όταν είναι στρογγυλή και ψηλά, κορίτσι. Στην πραγματικότητα όμως η θέση και το ύψος της κοιλιάς δεν αποτελούν σε καμία περίπτωση ένδειξη για να γίνει πρόβλεψη. Απλά το σχήμα της κοιλιάς, καθορίζεται από την σωματική κατασκευή της εγκύου (μύες, θέση μήτρας) και βέβαια, την στάση που έχει πάρει το έμβρυο.
Πραγματικότητα: Ο εμβρυϊκός καρδιακός ρυθμός κυμαίνεται μεταξύ 120 και 160 παλμούς το λεπτό. Αν και, κάποιοι πιστεύουν πως οι γρήγοροι ρυθμοί "ανήκουν" σε κορίτσι και οι πιο αργοί σε αγόρι, η άποψη αυτή δεν έχει τεκμηριωθεί από κάποια επιστημονική έρευνα. Αντίθετα η κλινική εμπειρία μας πληροφορεί ότι όταν πιέζεις δυνατά την κοιλιά της εγκύου με τον ηχοβολέα του υπερήχου ή το Sonicaid τότε η χτύποι της καρδιάς του εμβρύου μειώνονται. Επίσης στον Ιατρικό κόσμο είναι ευρέως γνωστό ότι η δραστηριότητα ή ο ύπνος του εμβρύου, το γεύμα ή τα φάρμακα που τυχόν λαμβάνει η έγκυος μεταβάλουν τον εμβρυικό καρδιακό ρυθμό.
Πραγματικότητα: Μερικές γυναίκες φοβούνται να χρησιμοποιήσουν τη ζώνη ασφαλείας κατά τη διάρκεια της κύησης γιατί πιστεύουν ότι σε περίπτωση τροχαίου ατυχήματος η πίεση που θα δεχτούν στη μήτρα από τη ζώνη ασφαλείας θα είναι τέτοια που θα τις οδηγήσει σε αποβολή ή θα προκαλέσει άλλες βλάβες στο έμβρυο. Η πραγματικότητα βέβαια είναι εντελώς διαφορετική αφού η μη χρήση της ζώνης ασφαλείας θέτει σε άμεσο κίνδυνο όχι μόνο την ζωή της εγκύου αλλά και του εμβρύου που κυοφορεί. Την ώρα του ατυχήματος η έγκυος που δεν προστατεύεται από την ζώνη ασφαλείας εκτοξεύεται από το κάθισμά της προς το παρμπρίζ με απρόβλεπτα και δυσμενή για αυτήν και το μωρό της επακόλουθα. Συνεπώς κάθε σώφρον νους πρέπει και επιβάλλεται, να εκθέτει τον εαυτό του στον μικρότερο δυνατό κίνδυνο σε περίπτωση ατυχήματος και ο μοναδικός τρόπος να το πετύχει αυτό είναι η χρησιμοποίηση της ζώνης ασφαλείας ανελλιπώς.
Πραγματικότητα: Παρότι η εγκυμοσύνη είναι μια εντελώς προσωπική απόφαση, οι υποψήφιες μητέρες με σκλήρυνση κατά πλάκας, δεν θα πρέπει να αποθαρρύνονται από τη δημιουργία οικογένειας εφόσον αυτή είναι η επιθυμία τους. Επιδημιολογικές μελέτες δείχνουν μια υποτροπή των συμπτωμάτων της νόσου στην διάρκεια της κύησης και τους 3 πρώτους μήνες της λοχίας. Ούτε η κύηση ούτε ο αριθμός των προηγούμενων κυήσεων, έχει βρεθεί ότι επηρεάζουν το βαθμό νευρολογικής ανικανότητας, αλλά ούτε και η νόσος δεν φαίνεται να επηρεάζει την κύηση ή τον τοκετό.
Πραγματικότητα: Αντίθετα με ότι πιστεύουν πολλοί, τα δίδυμα και ιδίως τα πανομοιότυπα (μονοζυγωτικά) δεν έχουν τα ίδια δακτυλικά αποτυπώματα. Σχεδόν όλα τα ανθρώπινα χαρακτηριστικά καταγράφονται με ακρίβεια στο DNA του γενετικού κώδικα, εκτός από τα δακτυλικά αποτυπώματα που αποτελούν ίσως το μοναδικό πράγμα που όμοιό του δεν φέρει κανένας άλλος. Τα δακτυλικά αποτυπώματα δημιουργούνται στην ενδομήτρια ζωή και εξαρτώνται απόλυτα από τις συνθήκες που επικρατούν εκεί, όπως:
- πολύ ή λίγο αμνιακό υγρό
- επαφή με τους αμνιακούς υμένες ή τον ομφάλιο λώρο
- ύπαρξη ινομυωμάτων που μικραίνουν την χωρητικότητα της μήτρας
- ύπαρξη διαφράγματος μήτρας
Πραγματικότητα: Οι χημικές ουσίες από τις βαφές μαλλιών και την περμανάντ απορροφώνται σε μικρές ποσότητες από το δέρμα, και συνήθως δεν είναι επιβλαβείς για το έμβρυο μετά και το τέλος του 1ου τριμήνου μια και έχει ολοκληρωθεί η οργανογένεση. Αργότερα ίσως η μόνη απαγορευτική ένδειξη χρήσης τους είναι η ισχυρή οσμή η οποία δημιουργεί αίσθημα ναυτίας στις έγκυες γυναίκες.
Πραγματικότητα: Αυτό δεν είναι αλήθεια! Στην πραγματικότητα, η ερωτική επαφή δεν αντενδείκνυται στην διάρκεια της εγκυμοσύνης, όταν ιατρικοί λόγοι δεν το απαγορεύουν. Το σεξ στην πράξη, ενισχύει το δέσιμο του ζευγαριού και οι έγκυες νιώθουν ότι είναι ακόμα επιθυμητές και όμορφες, παρότι το σώμα τους έχει αλλάξει. Βέβαια μετά τις 32 εβδομάδες της κύησης καλό είναι να αποφεύγεται το σεξ, όπως επίσης σε περίπτωση:
- χαμηλού πλακούντα
- αποκόλλησης πλακούντα
- πρόωρων συσπάσεων
- υψηλής ρήξης αμνιακού υγρού
- ιστορικό πρόωρου τοκετού
- ιστορικό επέμβασης στον τράχηλο
- ανεπάρκεια ή περίδεση τραχήλου
- ουρολοίμωξης, κ.λ.π
Πραγματικότητα: Στην χώρα μας φυσιολογικός τοκετός όταν έχει προηγηθεί καισαρική τομή συνήθως αποφεύγεται, μια και ο κίνδυνος ρήξης της μήτρας στο επίπεδο της προηγούμενης τομής της μήτρας ανέρχεται σε ποσοστό 0,8%, αν αυτή είναι χαμηλή εγκάρσια, ενώ αυξάνεται κατά πολύ όταν είναι κάθετη. Βέβαια φυσιολογικός τοκετός μπορεί να επιχειρηθεί σε οργανωμένους χώρους Μαιευτηρίων που διαθέτουν άμεση πρόσβαση στο Χειρουργείο για επείγουσα εκτέλεση Καισαρικής αν και εφόσον αυτή θα χρειαστεί ή αν η Καισαρική τομή έγινε νωρίς στο μέσον της κύησης. Πάντως φυσιολογικός τοκετός μετά καισαρική πραγματοποιείται επιτυχώς σε αρκετές χώρες του εξωτερικού, ενώ στην χώρα μας αποφεύγεται επειδή υστερούμε σε θέματα οργάνωσης και εκτέλεσης επείγουσας Καισαρικής τομής όταν αυτή χρειαστεί ...
Πραγματικότητα: Η ανωμαλία αυτή λέγεται υπερέμεση, είναι μια διαταραχή του γαστρεντερικού συστήματος άγνωστης αιτιολογίας που εμφανίζεται με συχνότητα 3,5‰ στην κύηση. Παρατηρείται συνήθως τις πρώτες 12 εβδομάδες της κύησης σε άγαμες κυρίως γυναίκες, σε έγκυες με χαμηλό κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο, σε μετανάστριες και χρήστες ναρκωτικών, οπότε θεραπευτικά τον σημαντικότερο ίσως ρόλο διαδραματίζει η ψυχολογική ενίσχυση της εγκύου. Για ορισμένες γυναίκες η κατάσταση αυτή συνεχίζει και μετά τις 12 εβδομάδες, καθώς εξελίσσεται η κύηση, και μπορεί να υφίσταται μέχρι τον τοκετό ή και την περάτωσή του.
Πραγματικότητα: Ο ρυθμός με τον οποίο χτυπά η καρδιά του εμβρύου δεν είναι σταθερός και εξαρτάται από το αυτόνομο νευρικό σύστημα, δηλαδή το συμπαθητικό και το παρασυμπαθητικό σύστημα. Ένα εξωτερικό ερέθισμα για παράδειγμα ακουστικό ή κάποιο εσωτερικό ερέθισμα θερμικό, επηρεάζουν τον τόνο του συμπαθητικού συστήματος, αυτό με την σειρά του την καρδιά που χτυπάει γρηγορότερα και έτσι προκαλείται ταχυκαρδία. Σαν ταχυκαρδία ορίζεται η αύξηση της εμβρυϊκής καρδιακής συχνότητας (ΕΚΣ) πάνω από 160 παλμούς το λεπτό. Από την άλλη μεριά, έντονη πίεση της ηχοβόλου κεφαλής στην κοιλιά της εγκύου επηρεάζει τον τόνο του παρασυμπαθητικού συστήματος με αποτέλεσμα την βραδυκαρδία του εμβρύου, δηλαδή την ελάττωση του εμβρυϊκού καρδιακού ρυθμού (ΕΚΣ) κάτω από τους 120 χτύπους το λεπτό. Φυσιολογικά η εμβρυϊκή καρδιακή συχνότητα (ΕΚΣ) κυμαίνεται μεταξύ 120-160 παλμούς το λεπτό ενδομήτρια και είναι μετρήσιμη υπερηχογραφικά από τις 6 εβδομάδες της κύησης. Η εμβρυϊκή καρδιά στις 6 εβδομάδες πάλλει με 100 χτύπους το λεπτό, ανέρχεται σε 170 περίπου παλμούς το λεπτό στις 10 εβδομάδες και μειώνεται στους 150 παλμούς το λεπτό στις 14 εβδομάδες, για να διατηρηθεί στα επίπεδα αυτά περίπου μέχρι τον τοκετό.
Πραγματικότητα: Ακόμα και τώρα -ευτυχώς όχι πολλοί - πιστεύουν ότι ή μελλοντική μητέρα πρέπει να "τρώει για δύο", για να γεννήσει μεγάλο και γερό παιδί. Βέβαια η δοξασία αυτή είναι απόλυτα λανθασμένη. Στις μέρες μας θεμελιώθηκε η άποψη πως η ποιότητα, δηλαδή η ισορροπημένη διατροφή σε υδατάνθρακες, πρωτεΐνες και λίπη και όχι η ποσότητα του φαγητού, παίζει τον σημαντικότερο ρόλο στο βάρος του εμβρύου. Ακόμη ξέρουμε πως η ανάπτυξη του εμβρύου, εκτός από ακραίες περιπτώσεις υποσιτισμού, εξαρτάται από πολλούς και διαφορετικούς παράγοντες και ίσως η διατροφή κατέχει τον μικρότερο ρόλο. Από την άλλη μεριά, πάντα υπάρχει η πιθανότητα μια έγκυος πού θα πάρει αρκετό βάρος στην εγκυμοσύνη να γεννήσει ένα μικρό μωρό
Πραγματικότητα: Πολλές γυναίκες πιστεύουν ότι η ηλικία κύησης μεταβάλλεται κάθε φορά που ο υπέρηχος υπολογίζει το μέγεθος του μωρού. Βέβαια η δοξασία αυτή αποτελεί μία πλάνη. Θα πρέπει να γίνει κατανοητό ότι, η ηλικία της εγκυμοσύνης καθορίζεται από την εμβρυϊκή ηλικία στο υπερηχογράφημα του πρώτου, ή στις αρχές του δεύτερου-τριμήνου (είναι οι πιο αξιόπιστες μετρήσεις), προσθέτοντας τον αριθμό των ημερολογιακών εβδομάδων που μεσολαβούν μεταξύ των εξετάσεων. Παραδείγματος χάριν, εάν ένα έμβρυο πρώτου-τριμήνου είναι 7 weeks +2 days και επανεξετάζεται μετά από 10 εβδομάδες, τότε η ηλικία κύησης είναι 17 weeks +2 days, ανεξάρτητα από το μέγεθός του εμβρύου στη δεύτερη εξέταση. Δηλαδή, άπαξ και υπολογιστεί η ηλικία εγκυμοσύνης μία φορά δεν υπάρχει λόγος να υπολογιστεί και αργότερα, γιατί απλά δεν αλλάζει.
Πραγματικότητα: CRL (Crown Rump Length) σημαίνει Κεφαλογλουτιαίο μήκος (ΚΓΜ) και χρησιμοποιείται στο Α΄ κυρίως τρίμηνο της κύησης για την εκτίμηση της ηλικίας της εγκυμοσύνης. Ως Κεφαλογλουτιαίο μήκος (ΚΓΜ)-εφαρμόστηκε για πρώτη φορά από τον Robinson-θεωρείται το μακρύτερο μήκος του εμβρύου και ορίζεται ως η απόσταση μεταξύ κορυφής της κεφαλής και του έξω μέρους των γλουτών. Στην πραγματικότητα αυτό αποτελεί την μέγιστη τιμή CRL, επειδή μετράει όπως οι εμβρυολόγοι από πίσω από το κεφάλι μέχρι τους γλουτούς. Το πραγματικό CRL, δηλαδή το Κεφαλουραίο μήκος (ΚΟΜ), εκφράζει την απόσταση από την κορυφή της κεφαλής ως το πέρας της συνοστέωσης των οστών του ιερού. Στην καθημερινή πράξη δεν χρησιμοποιείται από τους περισσότερους υπερηχογραφιστές αυτή η μέθοδος αλλά η προηγούμενη με το Κεφαλογλουτιαίο μήκος (ΚΓΜ). Η απόκλιση από την πραγματική ηλικία στις 9-12 εβδομάδες με την μέθοδο του Κεφαλογλουτιαίου μήκους (ΚΓΜ) όπου έγιναν και οι μετρήσεις των ερευνητών, είναι ± 1 εβδομάδα. Κεφαλογλουτιαίο (ΚΓΜ) και Κεφαλουραίο μήκος (ΚΟΜ) είναι έννοιες τελείως διαφορετικές και όχι ταυτόσημες.
Πραγματικότητα: Πολλοί άνθρωποι, θεωρούν πως, η κυκλοφορία αίματος στην εμβρυϊκή καρδιά, είναι όμοια, με αυτή των ενηλίκων. Βέβαια, δοξασία τέτοια, δεν ισχύει, μια και, υπάρχουν σημαντικές διαφορές στις δύο κυκλοφορίες. Η κυκλοφορία της εμβρυϊκής καρδιάς, είναι παράλληλη και όχι σε σειρά, όπως αυτή του ενήλικα ανθρώπου. Οι πρώτες αλλαγές αμέσως μετά τον τοκετό σηματοδοτούν το κλείσιμο του ωοειδούς τρήματος και του βοτάλειου πόρου. Οι κόλποι, επικοινωνούν απευθείας πλέον, με τις κοιλίες, το αίμα της αριστερής κοιλίας κατευθύνεται στον εγκέφαλο και της δεξιάς κοιλίας στους πνεύμονες. Το πρότυπο καρδιακής ροής στο έμβρυο, είναι εντελώς διαφορετικό. Υπάρχουν επικοινωνίες, από δεξιά προς τα αριστερά στο επίπεδο του ωοειδούς τρήματος και του αρτηριακού πόρου. Έτσι, οι κόλποι, επικοινωνούν και μεταξύ τους, και με τις αντίστοιχες κοιλίες. Η ροή δια μέσου του ωοειδούς τρήματος και η πλειονότητα του αίματος που εισέρχεται στην αριστερή κοιλία, μαζί με τα 2/3 του αίματος της δεξιάς κοιλίας, κατευθύνονται στον αρτηριακό πόρο, την αορτή από την οποία εκφύονται μεγάλα αγγειακά στελέχη που αιματώνουν τον εγκέφαλο, παρέχοντάς του αίμα, υψηλής περιεκτικότητας, σε οξυγόνο.
Πραγματικότητα: Ανοσία είναι η ικανότητα του οργανισμού να αμύνεται στον εξωτερικό βλαπτικό παράγοντα δια μέσου ενός μηχανισμού που λέγεται ανοσοποιητικό σύστημα το οποίο του παρέχει προστασία. Τα εμβόλια προσφέρουν παθητική ανοσία έναντι ιών από τους οποίους δεν έχει μολυνθεί ο ανθρώπινος οργανισμός και άρα είναι επίνοσος, δηλαδή υποψήφιος να νοσήσει κάποια στιγμή που θα έρθει σε επαφή μαζί του. Επειδή, όμως, με την πάροδο των ετών το επίπεδο ανοσίας που έχει επιτευχτεί με εμβολιασμό μειώνεται ο οργανισμός καθίσταται ευάλωτος στον λοιμογόνο παράγοντα και άρα μπορεί να μολυνθεί ανά πάσα στιγμή. Συνεπώς δια βίου ανοσία μετά από εμβολιασμό δεν υπάρχει.
Πραγματικότητα: Μελετώντας την αιμολυτική νόσο των εμβρύων και των νεογνών (HDFN) συνειδητοποίησα ότι «(αλλο)ανοσοποίηση και HDFN μπορεί να συμβεί σε έγκυες μητέρες με αντιγονικό σύστημα Rhesus, τόσο θετικό όσο και αρνητικό». Σήμερα έχουν ταυτοποιηθεί περισσότερα από 50 αντιγόνα του συστήματος Rhesus με κυριότερο το αντιγόνο D, το οποίο ευθύνεται για το 78,4% των συνολικών (αλλο)ανοσοποιήσεων. Ως εκ τούτου, έλεγχος των ειδικών αντισωμάτων IgG κατά την διάρκεια της κύησης απαιτείται σε όλες ανεξαίρετος (Rhesus) τις έγκυες μητέρες.
Πραγματικότητα: Κάποιοι θεωρούν απόλυτη αντένδειξη την πραγματοποίηση φυσιολογικού τοκετού μετά από 2 καισαρικές τομές (VBAC-Vaginal Birth after Caesarean). Αν και δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία περί αυτού, η VBAC θεωρείται μια ασφαλής επιλογή για αυτές τις γυναίκες. Σύμφωνα με ορισμένες μελέτες επιτυχές VBAC μπορεί να επιτευχθεί στο 75% των περιπτώσεων όταν συντρέχουν οι παρακάτω λόγοι: α) η κύηση είναι μονήρης και ο τοκετός έχει αρχίσει αυτόματα, β) έχει προηγηθεί κολπικός τοκετός μετά από την καισαρική τομή, γ) έχει παρέλθει διάστημα μεγαλύτερο των 24 μηνών και λιγότερο των 119 μηνών μετά την καισαρική, δ) δεν υπάρχει υποψία ανεπάρκειας της ουλής της καισαρικής τομής.
Πραγματικότητα: Πολλοί θεωρούν ότι οι δυνατότητες της προγεννητικής διάγνωσης εξαντλείται στα όρια του «τελευταίου μοντέλου» των υπερήχων, υπονοώντας ότι «το καλύτερο μηχάνημα θέτει γρήγορα την διάγνωση». Στην πραγματικότητα ο υπέρηχος μπορεί να βελτιώσει το αποτέλεσμα. Αυτό όμως, δεν αρκεί από μόνο του. Θα χρειαστούν: α) οι πρέπουσες ρυθμίσεις του μηχανήματος κατά τον χειρισμό β) η λήψη των απαιτούμενων τομών ανάλογα με την περίπτωση και γ) να αναγνωριστεί η φυσιολογία και η παθολογία των δομών και των οργάνων που αξιολογούνται. Κατά συνέπεια, η διάγνωση σχετίζεται με τις δυνατότητες του εξετάζοντος ιατρού και όχι με αυτές του απεικονιστικού μέσου.